سیر نزولی صادرات کالا به ترکیه در دهه اخیر/ رویای تجارت ۱۵ میلیارد دلاری محقق می‌شود؟
ارزش صادرات کالاهای ایرانی به ترکیه در یک دهه اخیر سیر کاهشی داشته است. وابستگی تولید دو کشور به ارز و متهعد نبودن طرفین به قراردادهایشان از جمله مهم‌ترین دلایل چنین روندی شناخته می‌شود. با این حال کارشناسان از ظرفیت تجارت 15 میلیارد دلاری ایران با این همسایه غربی سخن به میان می‌آورند.
به گزارش تجارت‌نیوز، نمودار زیر برگرفته از وب‌سایت تریدینگ اکونومیکز است که نشان می‌دهد ارزش صادرات کالاهای ایرانی به ترکیه که در سال ۲۰۱۳ به مرز ۱۱ میلیارد دلار رسیده بود، در سال ۲۰۲۰ تا محدوده یک میلیارد دلار سقوط کرد و در پایان سال ۲۰۲۲ با اندکی بهبود کمی بالاتر از سه میلیارد دلار ایستاد.
در این بين کالاهایی که از ایران به ترکیه صادر می‌شود تنوع چشمگیری دارد و شامل مواد معدنی، فلزات اساسی، محصولات کشاورزی، مواد شیمیایی، ماشین‌‌آلات، انواع مواد غذایی، حیوانات زنده، سازه‌های آبی و … می‌شود. در واقع دیگر کمتر کالایی را می‌توان یافت که در ایران تولید شود و از بازار ترکیه سر در نیاورد.
گذشته از از داده‌های نمودار مورد اشاره، اظهارات مهرداد سعادت‌دهقان، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه، نیز بر داده‌های این نمودار صحه می‌گذارد.
البته او در گفتگو با تجارت‌نیوز این موضوع را هم مطرح کرد که ایران از پتانسیل تجارت سالانه 15 میلیارد دلار با ترکیه برخوردار است، اما به دلایلی این ظرفیت بالقوه باقی مانده است.
وی تشریح کرد: ایران و ترکیه قرارداد تجارت ترجیحی امضا کرده‌اند و دو طرف متعهدند که شماری از اقلام بدون دریافت تعرفه گمرکی به دو کشور وارد شود.
این فعال بخش خصوصی ادامه داد: به‌رغم امضای این قرارداد، طرف ایرانی ناگهان واردات شماری از کالاها را به دلایلی که خود موجه می‌داند از کل کشورها، به‌ویژه طرف‌های دارای قرارداد تجارت ترجیحی، ممنوع اعلام کرد! بدین ترتیب تمام محاسبات طرف ترک را بر هم ریخت و به آنها زیان سنگینی را تحمیل کرد.
سعادت‌دهقان اضافه کرو: با این حال متعهد نماندن به قراردادها تنها از سوی طرف ایرانی اتفاق نیفتاده و ترک‌ها هم در مواقعی به تعهدات خود با ایرانی‌ها پایبند نماندند.
رضا کامی هم که پیش از سعادت دهقان، ریاست اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه را بر عهده داشت، در تشریح عواملی که به کاهش ارزش واردات کالاهای ایرانی به ترکیه انجامید به تجارت‌نیوز گفت: کاهش ارزش پول دو کشور در برابر دلار و در پی آن، افزایش قیمت تمام‌شده تولید کالا در دو کشور سوددهی شماری از معاملات را از بین برد و به توقف تجارت کالاها بین دو کشور انجامید. زیرا هر دو کشور ایران و ترکیه در تامین مواد اولیه تولید به ارز وابسته هستند.
با این تفاسیر وابستگی دو کشور به دلار آمریکا، امکان پایبندی آنها به تعهدات و حفظ جریانی قوی از تجارت بین دو کشور را از بین برد. در نتیجه برای تقویت جریان تضعیف‌شده کنونی استقلال تولید از ارز خارجی می‌تواند راهکار موثری باشد.
برای مطالعه بیشتر خبر سهم ایران در تجارت با ترکیه چقدر است؟ را بخوانید.